Page 25 - mijncité

die de kwaliteiten van de wijken weten te waarderen. Voor de volgende generaties zal de link met de Limburgse industriële revolutie hemaal verdwenen zijn.
vELE bEtEkEnissEn
de betekenis van de Limburgse steenkoolmijnen voor Limburg en het hele land werd al uitgebreid beschreven in tal van publicaties. de mijncités spelen hier vaak slechts een bijrol in. toch hebben deze ook een veelheid aan betekenissen, telkens afhankelijk van de bril waardoor er naar gekeken wordt. Het is belangrijk deze betekenissen te ontdekken. Zij geven de waarden aan van de cités en vormen samen het verhaal van deze wijken.
er is uiteraard de cultuur-historische betekenis. Om te weten te komen waarom de cités zijn zoals ze zijn, is het nodig te weten waar ze vandaan komen, waarom ze zo gebouwd zijn, hoe de mensen er woonden en leefden. we hebben het verleden nodig om het heden te begrijpen. de cités vormen immers een belangrijk onderdeel van het geheugen van de streek en haar bewoners.
Ook de stedenbouwkundige betekenis is belangrijk. Het tuinwijkconcept was een mijlpaal in de geschiedenis van de arbeidershuisvesting. er was geen weg terug naar de ongezonde en overbevolkte arbeidersbeluiken van de 19de eeuw. En al is de loso e uit het Engelse ‘garden city’-idee maar gedeeltelijk overgenomen, draagt wat er hier van is overgebleven alleszins bij aan een aangename leefomge- ving en een betere samenleving. Hedendaagse planners
en ontwerpers kunnen nog steeds lessen leren van de ingenieuze manier waarop sommige cités zijn ontworpen. Beleidsmakers en ontwerpers, maar ook de bewoners die het verhaal kennen en begrijpen,kunnen de juiste beslis- singen nemen over wat in de toekomst met de wijken, straten en woningen mag, kan of moet gebeuren.
tot slot mag de sociale betekenis niet worden vergeten. die is er eerst en vooral voor degenen die er opgroeiden
of woonden in de tijd dat de mijnen nog in bedrijf waren. de cité is de plaats waar ze hun misère en geluk gekend hebben, waar een groot stuk van hun leven geschreven is. Ze is niet enkel belangrijk om zin te geven aan de eigen herinneringen, maar ook om deze door te geven aan dege- nen die na hen komen. er is de multiculturele smeltkroes: de aanwezigheid van vreemde culturen is hier van in het begin een vanzelfsprekendheid geweest. daarnaast zijn er ook tal van nieuwe bewoners, die een woning in de mijncité zochten omwille van haar speciale charme.
anderzijds blijven sommige van de wijken, mede door de beslotenheid van hun concept, in de ogen van vele buiten- staanders nog vreemde eilanden. in vergelijking met andere stadsdelen zijn de lagere inkomens zeker in de arbeiders- wijken oververtegenwoordigd. de prominente aanwezigheid van allochtonen, in de jaren tachtig nog verhoogd door gezinsherenigingen heeft dit isolement nog versterkt. Het
o de mijncités waren echte ‘companytowns’, opgericht, beheerd en beheerst door de mijn.
o de kolenslagcité van Vucht straalt minder de warme geborgenheid van de oude cités uit.
kan nog jaren duren voor deze wijken het stigma van sociaal getto kwijtraken.
al deze betekenissen kunnen maar bestaan dankzij de tast- bare sporen die de geschiedenis achtergelaten heeft. Het zijn kapstokken waaraan de verhalen uit het verleden zijn opgehangen. Het is belangrijk met deze sporen omzichtig om te gaan en te voorkomen dat ze verdwijnen.
daarom ook overstijgt de waarde van deze wijken het individuele belang. de mijncités zijn dus veel meer dan een verzameling van individuele woningen. elke ingreep kan een invloed hebben op één van de vele betekenissen die door de wijk en de individuele woningen worden gedragen. Bewoners zijn zich vaak van die betekenissen niet bewust. Voor hen is de betekenis van hun woonplaats begrijpelij- kerwijze beperkt tot die van hun eigen woning. Zij willen van hun woning naar eigen behoeften en inzichten het beste maken. Het is niet vanzelfsprekend dat elke bewoner accepteert dat zijn woning in zekere zin ook deel uitmaakt van een publiek patrimonium. Het is de taak van de ge- meenschap om deze verantwoordelijkheid te duiden en
te verklaren, en indien nodig te doen aanvaarden.
25