Page 28 - mijncité

tuin- en andere wijken
o de tuinwijk van eisden is een typische ‘cité pavillionnaire’: villaatjes in het groen.
als we spreken over de mijncités, noemen we deze vaak de ‘tuinwijken’. toch is er niet één soort cité. De verschillen tussen de arbeiderswijken
van de verschillende mijn- nederzettingen zijn erg groot, en ook binnen de wijken blijken grote verschillen tussen de buurten en straten.
DE EnE wijk is DE anDErE niEt
de mijncités zijn wijken die door de mijnen zijn opgericht voor hun werknemers, aan wie de woningen werden ver- huurd. Het zijn typische ‘company towns’, waar de mijnba- zen de regels bepaalden. de wijken, opgericht op initiatief van sociale huisvestingsmaatschappijen en waar soms ook mijnwerkers woonden, worden hier niet beschouwd.
de verschillen tussen de wijken en tussen de buurten on- derling zijn groot. de mijnen stelden aanvankelijk meestal een groot masterplan op, maar meestal werd dit in de loop van de tijd gewijzigd, en soms zelfs helemaal afgevoerd. de meeste wijken zijn dan ook niet in één keer gebouwd. de buurten werden in fazen gebouwd naargelang de nood- zaak en volgens de prioriteiten en nanciële middelen van het moment. Verschillende bouwfazen werden vaak door verschillende architecten ontworpen.
Zo kan je binnen een zelfde wijk groepen rijk gedetail- leerde en gevarieerde woningen vinden, ge ankeerd door aaneengeschakelde rijen van typewoningen. Vaak kan aan de rijkdom van variatie en detaillering de bouwperiode afgelezen worden. Hoe recenter gebouwd, hoe eenvoudiger van opzet, of hoe meer de rijke beeldkwaliteit moest wijken voor eenvormigheid eigen aan goedkopere seriebouw.
EEn park mEt woningEn
slechts enkele delen van de verschillende zijn ontworpen en uitgewerkt volgens de ontwerpprincipes van de ‘gar- den city’ naar Engels model: een zorgvuldig opgebouwd en overzichtelijk plan aangepast aan het plaatselijke reliëf en bestaande wegen, een samenhangende compositie van assen, pleinen en ontsluitingswegen met daar tussenin
de groene wooneilanden. in dit parklandschap werden de bouwvolumes zo gesitueerd dat overal in de wijk een har- monisch beeld ontstond, met veel symboliek, afwisseling en boeiende perspectieven.
Hier onderscheidt een tuinwijk - in de ware zin van het woord – zich van een woonwijk in het groen: eerst wordt het park, de open ruimte en het groen ontworpen, met pleinen waarrond de gemeenschapsvoorzieningen worden gesitueerd, en daarna pas de woningen. Pas in laatste in- stantie werden de bouwvolumes en de private open ruimte verdeeld in woningen en tuinen, zorgvuldig ontworpen als essentieel onderdeel van het grote geheel.
een woonwijk met een beperkt aantal woningtypes met tuintjes en veel groen noemen we gemakshalve vaak ook een tuinwijk. Het idee hierachter is vaak veel rationeler. de aanleg van zulke wijk, met zijn strakke wegtracés en
28