Page 6 - mijncité

PatriMoniuM
Met een toekoMst
de steenkoolindustrie heeft in de afgelopen honderd jaar de provincie Limburg een compleet nieuw aanzicht gege- ven. Ondertussen zijn de mijnen gesloten, en ze hebben een immens industrieel patrimonium nagelaten. de indus- triële gebouwen en installaties zijn gesloopt of gerenoveerd voor een nieuwe bestemming.
Maar de mijnen bouwden ook een enorm aantal woningen voor hun arbeiders, bedienden en hoger personeel, gegroe- peerd in de mijncités. Vanaf het begin kozen de mijnen voor woonkwaliteit, ruimte, groen en een verzorgde vorm- geving. de arbeiderswijken werden echte prestigeprojecten, zowel voor de buitenwereld als voor het aantrekken – en behouden - van de beste arbeidskrachten. de combinatie van werkgever en huisbaas gaf de mijnbazen een ijzer- sterke machtspositie. de regie van de mijn beheerde de wijken met strenge hand, waardoor ze tot in de jaren zestig nauwelijks van uitzicht veranderden.
nu zijn er geen mijnwerkers meer. de bewoners zijn een bonte mengeling van ex-mijnwerkers en nieuwkomers, van jonge gezinnen en mensen op leeftijd, van oude en nieuwe Belgen. sinds de verkoop van de woningen door de mijnmaatschappijen, is er veel veranderd in de wijken. er werd druk gerenoveerd en bijgebouwd. de vaak kleine en verouderde woningen moesten immers worden aangepast aan de nieuwe levenswijze en behoeften. deze verande- ringen gebeurden niet altijd met evenveel respect voor de harmonieuze samenhang van de woningen en buurten, die de grote beeldkracht van de cités bepaalde.
Ondertussen is het besef dat de mijncités een uniek erfgoed vertegenwoordigen algemeen. Ze maken deel uit van de geschiedenis van de provincie, en van de herin- neringen en verhalen van de duizenden die in de mijnen waren tewerkgesteld. Ook stedenbouwkundig betekenden zij een revolutie ten opzichte van de tot dan gekende grijze en ongezonde arbeidersbuurten in de industriesteden.
de opkomst van de tuinwijkgedachte, die uit engeland
was overgewaaid, was van grote invloed op het pittoreske
aanzicht van de oude cités. sommige van deze wijken zijn pareltjes van stedenbouwkundige vindingrijkheid en zorg voor harmonie en beeldkwaliteit.
Het is dus belangrijk om voor dit erfgoed de grootste zorg te dragen. dit betekent niet dat ze zondermeer als onder een glazen stolp in hun oorspronkelijke vorm moeten behouden blijven. een woonwijk is tenslotte geen museum, en de leefkwaliteit moet beantwoorden aan de behoeften en comfortnormen van de 21ste eeuw. de oude woningen staan ook voor nieuwe uitdagingen als rationeel energie- beleid, levenslang wonen, en zo meer.
Maar de noodzakelijke aanpassingen en wijzigingen mogen het unieke karakter en de beeldwaarde van de straten en buurten niet verstoren. Helaas is dit in het verleden al te vaak gebeurd. Bouwvoorschriften en regelgeving vanwege de overheid moeten dit nu in goede banen leiden. Maar ook de bewoners en ontwerpers hebben hierin hun verantwoor- delijkheid. elke ingreep zullen zij moeten overwegen met respect voor dit erfgoed. dit waardevolle patrimonium is immers een beetje van iedereen.
Om goed met dit erfgoed te kunnen omgaan, is het nodig het te kennen en te begrijpen. waarom zien de wijken eruit zoals ze er uit zien? waarom zijn er zo grote verschillen tussen de cités, en zelfs tussen straten of buurten? wat zijn hun waarden en betekenissen? wat moet behouden blijven zodat het karakter van de huizengroep, de straat en de omgeving niet verloren gaat? welke ingrepen mag ik doen zonder dit karakter te verstoren? Op deze vragen tracht deze brochure een antwoord te geven.
deze brochure is bestemd voor bewoners en verbouwers in de mijncités en voor de ontwerpers en architecten die hen bijstaan. Ze is er ook voor de mensen die deze verbou- wingen moeten adviseren, beoordelen en vergunnen. Ze richt zich zeker ook tot de mensen die de toekomst van de wijken helpen bepalen, en de beleidskeuzes maken om dit waardevolle patrimonium een toekomst te geven.
6